Het rusteloze benen syndroom, ook wel bekend als het Wittmaack–Ekbom syndroom, is een slaapstoornis die zich uit in een onweerstaanbare behoefte om de benen, vooral de onderbenen en knieën, te bewegen. Mensen die deze aandoening ervaren beschrijven de gevoelens als tintelingen, jeuk, trekkende sensaties, of zelfs branderigheid. Sommigen voelen een onplezierig gevoel alsof er wormen onder de huid bewegen. Bewegingen helpen vaak om de symptomen tijdelijk te verlichten.
Deze ongemakkelijke sensaties kunnen op ieder moment van de nacht optreden, en in sommige gevallen ook gedurende de dag. Het rusteloze benen syndroom heeft vaak een negatieve invloed op de slaap, doordat het ervoor zorgt dat de persoon regelmatig uit bed moet komen, wat leidt tot verstoorde slaapcycli. Als gevolg hiervan is extreme slaperigheid overdag een veelvoorkomend probleem. De combinatie van constante vermoeidheid en de symptomen zelf kan leiden tot vermijdingsgedrag, zoals het vermijden van lange reizen, bioscoopbezoeken of sociale evenementen. Ook lange vergaderingen kunnen ongemakkelijk en pijnlijk zijn voor de patiënt.
Symptomen van het Rusteloze Benen Syndroom
De symptomen van RLS zijn:
- Jeuk of kriebelende gevoelens in de benen, met de drang om te bewegen
- Klachten komen vooral voor in rust
- De symptomen verminderen bijna onmiddellijk bij beweging
- De klachten zijn ’s avonds en ’s nachts erger dan overdag
Oorzaak van het Rusteloze Benen Syndroom
De exacte oorzaak van RLS is nog niet volledig begrepen. Onderzoekers vermoeden dat verstoringen in de zenuwcellen die bewegingen en sensaties regelen, de oorzaak kunnen zijn. Erfelijkheid speelt vaak een rol, aangezien RLS vaak voorkomt in families. Bij sommige patiënten lijkt er een verstoring te zijn in de ijzerhuishouding, wat ook kan bijdragen aan het ontstaan van de aandoening.
Hoe Vaak Komt RLS Voor?
Ongeveer 6% van de volwassen bevolking heeft last van het rusteloze benen syndroom, waarbij het bij vrouwen 1,5 keer vaker voorkomt dan bij mannen. RLS kan op elke leeftijd optreden, maar de frequentie neemt toe met de leeftijd. Mensen met bepaalde aandoeningen, zoals diabetes, artritis of spataderen, hebben een verhoogd risico. Ook overmatig alcoholgebruik, roken, werken in ploegendiensten of intensieve lichamelijke activiteit vlak voor het slapen, kunnen bijdragen aan het ontstaan van RLS.
Diagnose van RLS
De diagnose van het rusteloze benen syndroom kan niet met een enkele test worden vastgesteld. Standaard neurologische onderzoeken laten vaak geen afwijkingen zien. Artsen stellen de diagnose meestal op basis van de symptomen die de patiënt beschrijft, aangevuld met slaaponderzoek.
Behandeling van RLS
RLS kan doorgaans effectief behandeld worden met medicijnen die voor het slapen gaan worden ingenomen. Als er een ijzertekort is, wordt dit eerst met voedingssupplementen aangevuld. Veel patiënten reageren goed op dopamine-agonisten, die de communicatie tussen hersencellen verbeteren.
Daarnaast kunnen de volgende maatregelen helpen om de klachten te verlichten:
- Draagbedekking voor de benen, zoals bedsokken
- Een warm bad voor het slapengaan
- Regelmatige beenmassage
- Lichamelijke activiteit, maar niet te laat op de dag
- Vermijd cafeïne
- Beperk alcoholgebruik en roken
- Zorg voor mentale activiteit in de avond om verveling en loomheid te voorkomen
- Masturbatie kan helpen de afgifte van dopamine in de hersenen te verhogen