Slaapapneu: Ademhalingsonderbrekingen tijdens het slapen
Bij slaapapneu stopt de ademhaling gedurende een paar seconden tijdens de slaap. Gedurende zo’n ademstilstand komt er geen lucht in of uit de longen, wat leidt tot een tekort aan zuurstof en een ophoping van kooldioxide in het bloed. Als de zuurstofwaarden te laag worden en de CO2-niveaus te hoog, reageren de hersenen door de persoon tijdelijk wakker te maken om weer te kunnen ademhalen. Dit is een beschermend mechanisme, maar het verstoort het natuurlijke slaap-waakritme, waardoor de persoon niet in een diepe, herstellende slaap komt.
Gevolgen van slaapapneu
Slaapapneu is een serieuze aandoening die kan leiden tot diverse gezondheidsproblemen, zoals een hoge bloeddruk, beroertes, hartaanvallen, impotentie en overmatige slaperigheid overdag. Ondanks dat iemand met slaapapneu gedurende de nacht regelmatig even wakker wordt om adem te halen, merken zij hier vaak niet veel van, omdat ze vrijwel direct weer in slaap vallen. Dit wordt meestal opgemerkt door de partner van de patiënt.
Soorten slaapapneu
Er zijn verschillende typen slaapapneu:
- Centrale Slaapapneu (CSA): Dit komt voor wanneer de hersenen geen of onvoldoende signalen naar de ademhalingsspieren sturen, waardoor de ademhaling stopt. De luchtwegen zijn hierbij niet geblokkeerd, maar het ademhalingscentrum in de hersenen functioneert niet goed.
- Cheyne-Stokes ademhaling: Dit is een onregelmatige ademhaling, vaak geassocieerd met hartfalen. Hierbij worden diepe ademhalingen afgewisseld met perioden van vrijwel totale ademstilstand, als gevolg van verminderde gevoeligheid van het ademcentrum in de hersenen.
- Obstructieve slaapapneu (OSA): Dit is de meest voorkomende vorm van slaapapneu, waarbij de ademhaling wordt belemmerd door een blokkade in de luchtwegen.
Symptomen van slaapapneu
Mensen die aan slaapapneu lijden, ervaren vaak de volgende klachten:
- Luid snurken, afgewisseld met periodes van ademstops
- Onrustige slaap met veel beweging
- Overmatig zweten ’s nachts
- Droge mond of keelpijn bij het wakker worden
- Slaperigheid en vermoeidheid overdag, soms zelfs slaapaanvallen
- Vermoeidheid bij het opstaan
- Gebrek aan energie gedurende de dag
- Problemen met concentratie en geheugen
- Hoofdpijn in de ochtend
Oorzaken van slaapapneu
De oorzaken van slaapapneu kunnen divers zijn, bijvoorbeeld roken, genetische aanleg, afwijkingen in het hoofd-halsgebied, longziekten, of verzwakte mond- en keelspieren door medicijngebruik of chronisch nierfalen.
Hoe vaak komt slaapapneu voor?
Ongeveer 5% van de mannen en iets minder vrouwen hebben slaapapneu, hoewel veel mensen zich hiervan niet bewust zijn. Na de leeftijd van 50 jaar is het risico gelijk voor mannen en vrouwen. Slaapapneu komt vaker voor bij mensen met overgewicht, waarbij 70% van de obese patiënten last heeft van obstructieve slaapapneu. Het komt ook vaker voor bij mensen met hart- en vaatziekten en bij mensen die een beroerte hebben gehad.
Diagnose van slaapapneu
Veel huisartsen herkennen slaapapneu niet direct, en vage klachten worden vaak toegeschreven aan andere oorzaken, zoals burn-out. De diagnose kan het beste gesteld worden in een slaapcentrum of slaapkliniek, waar je mogelijk een of meerdere nachten kunt doorbrengen voor onderzoek. Met behulp van vragenlijsten, klinisch onderzoek en slaapmetingen kan de arts bepalen welk type slaapapneu er is en welke behandeling het meest geschikt is.
Behandelmethoden voor slaapapneu
Er zijn verschillende behandelingsmogelijkheden voor slaapapneu:
- Leefstijlveranderingen: Het verliezen van gewicht, vermijden van alcohol voor het slapen en het stoppen met slaapmedicatie kunnen helpen.
- Chirurgie: Soms is een operatie nodig, bijvoorbeeld bij een scheef neustussenschot of vergrote amandelen, om de luchtwegen te verbeteren.
- Beugels: Bij mildere vormen van obstructieve slaapapneu kan een beugel (mandibulair repositie apparaat, MRA) worden gebruikt, die voorkomt dat de tong naar achteren zakt tijdens de slaap. Dit apparaat wordt vaak goed verdragen.
- Luchtdruktherapie (CPAP): Bij ernstige gevallen van slaapapneu wordt vaak een CPAP-apparaat gebruikt. Dit houdt de luchtwegen open door een lichte, constante luchtdruk die via een masker wordt toegediend. Dit is geen genezing, maar een langdurige behandelmethode.
- BiPAP: Een variant van de CPAP, die niet alleen lucht inblaast, maar ook helpt bij de uitademing door de luchtdruk te variëren.
- Auto-PAP: Dit apparaat past de luchtdruk aan op basis van de obstructie, waardoor het apparaat efficiënter werkt dan een standaard CPAP.
Slaapapneu serieus nemen
Wanneer je symptomen van slaapapneu hebt, is het belangrijk om deze niet te negeren. Maak een afspraak met je huisarts om je klachten te bespreken. In een gespecialiseerd slaapcentrum kan de juiste diagnose worden gesteld en kan een geschikte behandeling worden voorgesteld.