REM-slaap, wat staat voor “Rapid Eye Movement” of snel bewegende ogen, is een van de vijf fasen van slaap die we elke nacht doorlopen. Het is de fase waarin je ogen snel bewegen en je spieren tijdelijk verlamd zijn.
De hoeveelheid tijd die je in de REM-slaap doorbrengt varieert met de leeftijd. Bij volwassenen neemt het zo’n 20 tot 25% van de totale slaaptijd in beslag, wat neerkomt op gemiddeld 90 tot 120 minuten. Bij jonge kinderen is dit percentage vaak meer dan de helft van hun slaapduur.
Kenmerken van REM-slaap Tijdens de REM-slaap zijn onze hersenen bijna net zo actief als wanneer we wakker zijn. Enkele kenmerken van deze fase zijn:
- Snelbewegingen van de ogen.
- De meeste dromen vinden plaats tijdens deze fase.
- De ademhaling is onregelmatig en versnelt.
- Bloeddruk en lichaamstemperatuur veranderen.
- Seksuele opwinding komt vaak voor.
- Deze slaap helpt bij het verwerken van emoties en indrukken.
- Alcohol kan de hoeveelheid REM-slaap verminderen.
- Mensen met een REM-slaap gedragsstoornis kunnen hun dromen lichamelijk uitvoeren.
REM-slaapcyclus Meestal ervaar je vier tot vijf REM-cycli per nacht. De eerste begint aan het begin van de nacht en duurt kort, maar elke volgende cyclus duurt langer. Het is normaal dat je na een REM-cyclus kort wakker wordt of lichte slaap ervaart. Psychologische factoren, zoals depressie, kunnen de duur van de REM-slaap beïnvloeden. Bij mensen die slaaptekort hebben, zal de REM-slaap sneller optreden dan bij hen die een normale hoeveelheid slaap krijgen.
Tijdens REM-slaap worden veel van je spieren tijdelijk verlamd, terwijl de activiteit van de hersenen juist toeneemt, vergelijkbaar met wanneer je wakker bent. Deze spierverlamming kan soms leiden tot snurken. Omdat je lichaam inactief is, wordt REM-slaap ook wel paradoxale slaap genoemd, aangezien je hersenen actief zijn terwijl je lichaam stil is. De meest levendige dromen komen voor in deze slaapfase.
Fysiologie van REM-slaap In de hersenstam worden bepaalde cellen tijdens de REM-slaap bijzonder actief. Deze cellen lijken verantwoordelijk te zijn voor het opstarten van deze fase. Wanneer deze cellen actief zijn, stopt de afgifte van bepaalde neurotransmitters, waardoor je tijdelijk verlamd raakt. Bij sommige mensen, zoals degenen met REM-slaap gedragsstoornis, blijven deze spieren actief, wat ertoe leidt dat ze hun dromen daadwerkelijk uitvoeren, vaak op een gewelddadige manier.
Functies van REM-slaap REM-slaap speelt een belangrijke rol bij:
- Het versterken van het geheugen, vooral het ruimtelijke en procedurele geheugen.
- De stimulatie en ontwikkeling van het centrale zenuwstelsel, wat van cruciaal belang is voor de groei van het brein bij jonge kinderen.
Gevolgen van onvoldoende REM-slaap Een gebrek aan REM-slaap kan leiden tot verschillende problemen, zoals:
- Slechter incasseringsvermogen en verminderde reactie in stressvolle situaties.
- Migraine.
- Een verhoogd risico op overgewicht bij kinderen en adolescenten.
Creativiteit en REM-slaap REM-slaap speelt ook een belangrijke rol in creativiteit. Het bevordert het vermogen om verbanden te leggen. Sommige studies suggereren dat REM-slaap net na het ontwaken de creativiteit bevordert, omdat het brein dan nog niet overladen is met dagelijkse gebeurtenissen. Personen die in REM-slaap komen tijdens een middagdutje scoren vaak beter in creativiteit dan degenen die deze fase niet bereiken.