Naast de REM-slaap is er nog een andere belangrijke fase in de slaap die essentieel is voor je gezondheid. De derde slaapfase, die ook wel diepe slaap, deltaslaap of trage-golfslaap wordt genoemd, speelt een cruciale rol om verschillende redenen. Hoeveel diepe slaap we krijgen, hangt af van zowel de kwaliteit van onze slaap als van onze leeftijd.
Wat is diepe slaap? Slaap bestaat uit vier verschillende fasen: de sluimerfase (fase 1), de lichte slaapfase (fase 2), de diepe slaapfase (fase 3) en de REM-slaap (fase 4). Terwijl we gemiddeld ongeveer de helft van de nacht in fase 2 doorbrengen en een kwart van de nacht in REM-slaap, besteden we ook zo’n 15 tot 20 procent van onze nachtrust in de diepe slaapfase.
Kenmerken van de diepe slaap Wanneer we in de diepe slaapfase terechtkomen, zijn er grote hersengolven te zien die een deltapatroon vormen. Deze trage golven leiden tot de ontspanning van onze spieren en een vertraging van onze ademhaling. Deze fase is cruciaal voor groei en herstel. Tijdens diepe slaap gebeurt er onder andere het volgende:
- Er stroomt meer bloed naar de spieren.
- De bloeddruk daalt.
- Lichaamsweefsels herstellen zich en er vindt nieuwe celgroei plaats.
- De energiereserves in het lichaam worden weer aangevuld.
- De hypofyse scheidt het menselijke groeihormoon (GH) af.
Tijdens deze fase is het moeilijk om wakker te worden, wat het dus niet eenvoudig maakt om iemand midden in de nacht te verstoren. Gelukkig komt het meeste van onze diepe slaap voor aan het begin van de nacht. Het moment waarop het groeihormoon wordt afgescheiden, is echter bijzonder belangrijk. Dit hormoon speelt een sleutelrol in de ontwikkeling van kinderen en in het onderhoud en herstel van het lichaam bij volwassenen.
Hoeveel diepe slaap heb je nodig? De hoeveelheid diepe slaap die je nodig hebt, is grotendeels afhankelijk van je leeftijd. Er is namelijk een verband tussen de hoeveelheid diepe slaap en de behoefte aan groeihormoon (GH).
Diepe slaap bij baby’s Pasgeborenen en jonge kinderen hebben een ander slaapritme dan oudere kinderen. In hun slaap zijn er drie verschillende slaapfasen die verschillen van de fasen die volwassenen ervaren. Baby’s hebben een actieve slaapfase, een stille slaapfase en een onbepaalde slaapfase.
Tijdens de overgang van de actieve en stille slaapfasen naar de reguliere slaapfasen, zoals volwassenen die kennen, krijgen jonge kinderen een aanzienlijke hoeveelheid diepe slaap. Het is logisch dat kinderen meer diepe slaap nodig hebben, aangezien deze fase essentieel is voor de ontwikkeling van hun neurale netwerken, bloedcellen, spiervezels en andere belangrijke fysiologische bouwstenen.
Diepe slaap bij tieners en volwassenen Tieners hebben rond de leeftijd van 15 jaar nog steeds veel behoefte aan diepe slaap om door te groeien. Echter, hormonale veranderingen en verstoringen in hun slaapritme door de puberteit zorgen ervoor dat ze minder diepe slaap krijgen. Uiteindelijk evolueert hun slaapritme naar dat van volwassenen, wat leidt tot een geleidelijke afname van diepe slaap. Bij volwassenen wordt ongeveer 40% van de diepe slaap van tieners omgezet in lichte slaap, en er wordt geschat dat de hoeveelheid diepe slaap met ongeveer 2% per decennium afneemt tussen de leeftijd van 20 en 60 jaar.
Diepe slaap bij ouderen Ouderen slapen vaak minder dan jongere mensen, wat niet betekent dat ze minder slaap nodig hebben. Gezondheidsproblemen, pijn of moeite met in slaap vallen kunnen ervoor zorgen dat ze minder slapen. Toch zien we zelfs bij gezonde ouderen een afname van zowel de efficiëntie als de kwaliteit van hun slaap.
Geslachtsverschillen en diepe slaap Bij volwassenen speelt het geslacht een belangrijke rol in de hoeveelheid diepe slaap die iemand krijgt. Vrouwen hebben doorgaans meer diepe slaap dan mannen. Factoren zoals de menstruatiecyclus, zwangerschap en de menopauze beïnvloeden de slaapstructuur en de hoeveelheid diepe slaap.
Dit patroon blijft zich voortzetten bij ouderen. Vrouwen van 70 jaar en ouder kunnen nog steeds ongeveer 15% van hun slaap in diepe slaap doorbrengen, terwijl mannen van dezelfde leeftijd slechts 5% van hun slaap in diepe slaap besteden. Over het algemeen hebben mensen naarmate ze ouder worden minder diepe slaap nodig, wat waarschijnlijk te maken heeft met veranderingen in hun circadiane ritmes.
Wat gebeurt er als je niet genoeg diepe slaap krijgt? De diepe slaapfase is de ideale tijd voor je lichaam om op cellulair niveau te herstellen. Wanneer je ziek bent, is deze fase essentieel voor het herstellen van schade en het genereren van nieuwe cellen om beschadigde weefsels, zoals de huid of botten, te repareren.
Zonder voldoende diepe slaap kunnen we sneller verouderen, omdat het moeilijker wordt om de schadelijke effecten van veroudering tegen te gaan, vooral bij chronische aandoeningen zoals hartziekten, osteoporose en neurologische problemen.
Hoe krijg je voldoende diepe slaap? Om voldoende diepe slaap te krijgen, is het belangrijk om op tijd naar bed te gaan, een gezonde levensstijl te volgen en slaapstoornissen tijdig aan te pakken. Door slaap een prioriteit te maken, kun je jezelf veel medische problemen besparen en de tekenen van vroegtijdige veroudering tegengaan.