Vermoeidheid en slaperigheid worden vaak met elkaar verward, maar ze zijn niet hetzelfde. Het is mogelijk om extreem moe te zijn en toch moeite te hebben met in slaap vallen. Omgekeerd kunnen sommige mensen ondanks een goede nachtrust overdag gemakkelijk indommelen. In dit artikel lees je meer over het verschil tussen vermoeidheid en slaperigheid.
Het verschil tussen vermoeidheid en slaperigheid
Vermoeidheid is een voortdurend gevoel van uitputting waarbij je minder fysieke en mentale energie hebt dan normaal. Het maakt het dagelijkse leven moeilijk, omdat je lichaam en geest onvoldoende kracht hebben om te functioneren. Vermoeidheid gaat niet altijd gepaard met overmatige slaperigheid overdag. Om van vermoeidheid te herstellen, heb je meer nodig dan alleen slaap; je moet ook rust nemen. Vermoeidheid hangt nauw samen met je energieniveau en mentale gesteldheid.
Extreme vermoeidheid
Als vermoeidheid aanhoudt ondanks voldoende rust, kan er sprake zijn van een onderliggende oorzaak. Neem contact op met je huisarts als je langdurig moe blijft. Mogelijke oorzaken van vermoeidheid zijn onder andere:
- Depressie of burn-out
- Bloedarmoede
- Schildklierafwijkingen
- Hartproblemen
- Ziekte van Pfeiffer
- Onvoldoende slaap
- Ongezond eetpatroon
- Slechte slaaphygiëne
- Slaapapneu
- Narcolepsie
- Chronisch vermoeidheidssyndroom
- Allergieën
- Hormonale afwijkingen
- Diabetes
- Herpesinfecties
- Rusteloze benen
- Drugsgebruik
- Ploegendiensten
- Jetlag
Wat is slaperigheid?
Slaperigheid is het natuurlijke signaal van je lichaam dat het klaar is om in slaap te vallen. Het maakt deel uit van een gezond fysiologisch ritme en hangt af van factoren zoals je nachtrust, het circadiaanse ritme en externe omstandigheden. Je wordt bijvoorbeeld sneller slaperig bij eentonige activiteiten, warmte of na een maaltijd.
Overmatige slaperigheid
Abnormale of overmatige slaperigheid houdt in dat je onbedoeld in slaap valt, zelfs op ongepaste momenten, of moeite hebt om wakker te blijven. Als dit enkele maanden aanhoudt, spreken we van chronische overmatige slaperigheid, ook wel “hypersomnia” of “Excessive Daytime Sleepiness (EDS)” genoemd.
Deze toestand kan het gevolg zijn van slaapstoornissen zoals narcolepsie of slaapapneu. Overmatige slaperigheid overdag kan leiden tot een verminderde kwaliteit van leven en verhoogt het risico op hartziekten, beroertes en zelfs sterfte. Raadpleeg een huisarts als je hier regelmatig last van hebt.
Slaperigheid meten
De ernst van slaperigheid overdag kan worden beoordeeld met de Epworth Slaperigheid Schaal, een korte vragenlijst. Een score van 10 of hoger wijst op mogelijke overmatige slaperigheid. Test je slaperigheid om meer inzicht te krijgen.
Moe zijn maar niet kunnen slapen
Als je moe bent maar niet in slaap kunt vallen, komt dat vaak doordat je geest niet tot rust komt. Stress, zorgen of spanning over wat de volgende dag gaat brengen, kunnen de oorzaak zijn. Deze emoties leiden tot een verhoogd niveau van stresshormonen, waardoor inslapen moeilijk wordt.
Als je merkt dat je regelmatig moeite hebt om te ontspannen en in slaap te vallen, is het belangrijk om ontspanningstechnieken te overwegen of hulp te zoeken om stress te verminderen.