Uw partner knarst tanden alsof hij een walnoot wil kraken.” Een opmerking die ik vaak hoor in mijn praktijk. Meestal gevolgd door: “Ik word er gek van, en hij heeft er zelf geen idee van!”
Laat me je eerst de basis uitleggen, want wat die partner beschrijft heeft een naam: bruxisme.
Wat is bruxisme? Het is het met kracht over elkaar schuren van je tanden en kiezen, of ze stevig op elkaar klemmen. Vorige week nog zat er een vrouw bij me die dacht dat ze gek werd. Ze werd elke nacht wakker van een soort maalgeluid naast haar. Haar man bleek met zoveel kracht te knarsen dat het vergelijkbaar was met 125 kilo druk op zijn gebit. “Genoeg om een walnoot te kraken”, vertelde ik haar. Het maakte de situatie niet minder vervelend, maar het hielp haar wel om te begrijpen dat dit een bekend fenomeen is.
Wanneer gebeurt het? Meestal ’s nachts, maar sommige mensen doen het ook overdag. Een van mijn cliënten, een advocaat, merkte dat ze tijdens stressvolle rechtszaken haar kaken op elkaar klemde. Ze had geen idee totdat haar assistente het haar vertelde.
Het gekke is: bijna iedereen heeft wel eens een periode waarin ze knarsen. Meestal gaat het vanzelf over. Het wordt pas een probleem als het aanhoudt en klachten veroorzaakt.
De gevolgen In mijn praktijk zie ik vaak de gevolgen van langdurig tandenknarsen. Een IT’er die bij me kwam klagen over mysterieuze hoofdpijn, bleek ’s nachts zo hard te knarsen dat zijn kaakspieren overbelast raakten. De lijst met mogelijke klachten is behoorlijk indrukwekkend:
- Versleten of zelfs gebarsten tanden
- Gevoeligheid bij warm en koud
- Hardnekkige hoofdpijn
- Pijnlijke kaakspieren
- Bijtwonden in de wangen
Waarom doen we het? “Maar waarom doe ik dit?”, vroeg een jonge moeder me laatst. Ze was ten einde raad omdat ze elke ochtend wakker werd met hoofdpijn. Het frustrerende antwoord is: we weten het niet precies. Wel zien we het vaker bij mensen die gespannen of gestrest zijn.
Een interessante observatie uit mijn praktijk: mensen met tandenknarsen hebben vaak ook andere slaapproblemen. Zo kwam er een man bij me die al jaren knarste, en toen we hem lieten onderzoeken bleek hij ook slaapapneu te hebben. Soms is tandenknarsen dus een signaal dat er meer aan de hand is.
Hoe weet je of je het doet? Het grappige is: de meeste mensen die bij me komen weten niet eens dat ze knarsen. Ze komen voor hun hoofdpijn, of hun vermoeide kaak. Meestal is het de partner die aan de bel trekt vanwege het geluid. Of de tandarts die slijtage ziet.
Een van mijn cliënten vertelde me dat ze er pas achter kwam toen ze op vakantie ging met vriendinnen. “Ze vroegen me of ik altijd zo’n kabaal maakte in mijn slaap. Ik had geen idee!”
Wat kun je eraan doen? Het eerste wat ik mensen vraag is om hun stressniveau onder de loep te nemen. Een manager die bij me kwam bleek 60 uur per week te werken en nauwelijks te ontspannen. Geen wonder dat zijn kaak overuren draaide!
Natuurlijk zijn er ook praktische oplossingen, zoals een gebitsbeschermer die je tandarts op maat kan maken. Maar in mijn ervaring werkt het beste een combinatie van aanpakken: stress verminderen, eventuele slaapproblemen aanpakken, en je gebit beschermen.
Dit moet je onthouden:
- Tandenknarsen is geen zeldzaam probleem – ongeveer 20% van de mensen doet het
- Het geluid kan vervelend zijn, maar de kracht waarmee geknarst wordt is het echte probleem
- Stress en spanning zijn vaak de boosdoeners
- Je kunt het hebben zonder het zelf te merken
- Een combinatie van stressvermindering en bescherming werkt het beste